تشکیلات‌ اجرایی‌ ثبت‌ و واحد های مختلف اجرا در اداره کل اجرا (اداره اول اجراء، اداره دوم‌ اجراء‌،اداره سوم اجراء،اداره چهارم اجراء واداره پنجم اجراء )

سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، وظیفه اجرای اسناد رسمی را در‌ شهرستان ها‌ به واحدهای اجراء و در تهران به اداره کل اجرای اسناد رسمی محول نموده است که توسط ادارات زیر مجموعه‌ خود‌ انجام‌ وظیفه می‌کند. اداره کل اجرای اسناد رسمی، از پنچ اداره تشکیل می‌شود که‌ در‌ راستای‌ نظارت بر حسن اجرای مقررات مربوط به قانون و آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی، هریک وظایف‌ اختصاصی‌ را‌ به عهده دارند:

اداره اول اجراء:

در مورد قبوض اقساطی که متعهد می‌گردند بدهی‌ خود‌ رابه اقساط پرداخت نمایند و در دفتر اسناد رسمی با دفاتر طلاق که سند‌ تنظیم‌ شده‌ استپرداخت قبوض را در سررسید معین متعهد می‌گردند چنانچه به تعهد خود عمل ننموده‌ ودر‌ سند شرط مبنی بر اینکه در صورت عدم پرداخت وجه یک یا چند قبض‌، کل‌ بدهی‌ به دین حال تبدیل گردد، درج نشده باشد، می‌توانند از طریق اداره اول اجرای اسناد رسمی وصول‌ طلب‌ خود را با تسلیم تقاضای تکمیل شده صدور اجرائیه، رونوشت مصدق سندتنظیمی‌ و تسلیم‌ کلیه‌ قبوض که تاریخ پرداخت آن منق‍9ی شده باشد، تقاضا نمایند.

در مجتمع‌هایی که تعداد مالکین از‌ سه‌ نفر‌ تچاوز کند، در صورتی که مالک یا استفاده‌کننده از آپارتمان از پرداخت سهم‌ خو‌ از هزینه‌های مشترک امتناع کند. مدیر یا مدیران آپارتمان طبق ماده 10 قانون تملک آپارتمان ها می‌توانند علیه‌ مالک‌ یا استفاده‌ کننده ازطریق اداره اول اجرای اسناد رسمی، تقاضای صدور اجرائیه نمایند‌.‌

‌3-شهرداری‌ها‌ برای تقاضای صدور اجرائیه بابت عوارض موضوع ماده‌ 77‌ قانون‌ اصلاح پاره‌ای از مواد الحاق مواد جدید به‌ قانون‌ شهرداری مصوب 1345 می‌توانند از اداره اول اجراء تقاضای صدوراجرائیه علیه مؤدی نمایند‌.

درخواست‌ اجرائیه برگ وثیقه انبارهای عمومی‌ و صدور اجرائیه‌ و ادامه عملیات‌ اجرایی‌ آن‌، در اداره اول اجراء صورت می‌گیرد‌.

اجرائیه‌ در مورد وصول آب‌بهای آب مصرفی استفاده‌کنندگان آب از طریق اداره اول اجرای‌ اسناد‌ رسمی صورت می‌گیرد.

در مواردی که دفترخانه‌ اسناد رسمی نسبت به‌ وصول‌ اجاره‌ بها معوقه و تخلیه مورد اجاره‌ به‌ علت عدم پرداخت در مورد اجاره غیر مسکونی و وصول اجاره‌ بهاء معوقه و تخلیه به علت انقضاء‌ مدت‌ با رعایت قوانین موجر و مستأجر‌ در‌ مورد‌ اجاره مسکونی‌ یا تخلیه و تحویل مودر‌ معامله‌ بیع قطعی که تخلیه و تحویل مورد معامله در سند شرط شده باشد. اقدام به صدور‌ اجرائیه‌ و ضمائم آن به اداره اجراء تسلیم‌ و در‌ صورت تکیل‌ بودن‌ و پس‌ از ثبت در دفاتر‌ مربوطه و تعیین کلاسه به اداره اول اجراء جهت اجراء و ادامه عملیات اجرایی تسلیم می‌گردد.

اداره دوم‌ اجراء‌: این اداره که متشکل از مأمورین‌ اجراء‌ و ابلاغ‌ می‌باشد‌؛ بازوی‌ اجرایی ادارات چهارگانه اداره‌ کل‌ اجرای اسناد رسمی محسوب می‌گردد. بدین‌ معنی که اجرائیه صادره از طرف دیگر ادارات برای ابلاغ به این‌ اداره‌ ارسال‌ می‌گردد.

هریک از ادارات اجرای اداره کل‌ اجراء‌، در‌ مواردی‌ که‌ وظیفه‌ صدور اجرائیه یا تعقیب عملیات اجرایی را به عهده دارد، پس از دریافت اوراق اچرایی و مدارک مورد نیاز و کنترل آن، در صورت تکمیل بودن، نسبت به صدور اجرائیه‌ علیه متعهد اقدام و اجرائیه را جهت ابلاغ به اداره دوم اجرای اسناد رسمی ارسال می‌دارند. اداره دوم اجراء وظیفه ابلاغ اوراق اجرایی را به عهده دارد

در مواردی که اجرائیه از جانب‌ دفاتر‌ اسناد رسمی صادر شده و به منظور اجراء به اداره اجراء ارسال می‌شود، در موارد صدور اجرائیه نسبت به تخلیه مورد اجاره و وصول اجور معوقه، یا تخلیه مورد معامله در بیع قطعی‌ که‌ در سند تخلیه و تحویل آن در تاریخ معین شرط شده باشد. در صورت تکمیل بودنو پس از ثبتدر دفاتر مربوطه و تعیین کلاسه به اداره‌ اول‌ اجراء تسلیم و اداره مزبور پس‌ از‌ تشکیل پرونده اوراق اجرائیه را جهت ابلاغ به اداره دوم ارسال می‌دارد. اداره دوم وظیفه ابلاغ اجرائیه را به عهده دارد. همچنین کلیه اخطاریه‌ها و رونوشت‌ها، تصمیمات‌ متخذه‌ که بایستی به رؤیت متعهد‌ و متعهد‌له برسد، از طریق این اداره ابلاغ می‌گردد.

در راستای اجراء نیز در صورت صدور دستور تخلیه از جانب اداره مربوطه، دستور تخلیه جهت اجراء به اداره دوم ارسال و اداره دوم‌ دستور‌ تخلیه را جهت اجراء به مأمور اجراء تسلیم و مأمور اجراء با حضور موجر یا وکیل او و خریدار طبق مقررات محل را تخلیه وتحویل موجر یا خریدار حسب مورد می‌نماید و حقوق دولتی‌ را‌ وصول کرده‌ و صورت مجلس تنظیمی را به اداره اول اعاده می‌نماید. اداره مزبور مراتب را به دفترخانه تنظیم‌کننده سند اعلام می‌نماید تا‌ مراتب تخلیه و تحویل در ستوان ملاحظات سند قید شود. همچنین اگر‌ متعهدله‌ درخواست‌ بازداشت اموال متعهد را نماید، دستور بازداشت اموال از طرف ادارات مذکور صادر و برای اجراء به اداره دوم ‌‌ارسال‌ می‌گردد که مأمورین این اداره به همراه کارشناسی رسمی دادگستری، به ارزیابی و بازداشت اموال‌ مورد نظر‌ اقدام‌ و نتیجه را طی صورت جلسه به ادارات مربوطه اعلام می‌دارند. در مواردی هعم که در مورد اجرای‌ مهریه، موضوع لازم الاجراء سکه باشد، برای تعیین قیمت روز آن، از طریق‌ این اداره اقدام و اداره دوم‌، طبق‌ قیمت روز بازار، نرخ مهریه را اعلام می‌کند.

اداره سوم اجراء: اسناد رهنی و شرطی که مهمترین اسنادی است که اقدامات اجرایی آن در اداره سوم، صورت می‌گیرد، پس از ثبت در دفاتر‌ مربوطه و تعیین کلاسه طبق روال و مقررات پرونده‌های تشکیل شده، به اداره سوم اجراء ارجاع و نسبت به عملیات اجرایی آن طبق مقررات اقدام می‌گردد. این اداره همچنین وظیفه اجرای اسناد قرارداد عملیات بانکی بدون‌ ربا‌ را به عهده دارد.

اداره چهارم اجراء: در مورد چک‌های بلامحل پس از ثبت در دفاتر مربوطه و تعیین کلاسه طبق پرونده‌های تشکیل شده، در اداره چهارم اجراء نسبت به عملیات اجرایی‌ آن‌، طبق مقررات اقدام می‌گردد.

اداره پنجم اجراء: مهمترین وظیفه این اداره، تعقیب عملیات اجرایی نسبت به مهریه و تعهداتی است که ضمن ثبت ازدواج و طلاق و رجوع شده است. علاوه برآن‌ اقدامات اجرایی‌ نسبت به اسناد ذمه نیز در این اداره صورت می‌گیرد.

علاوه برموارد فوق، در مورد تعهدات محضری مانند تعهد دانشجویی، تعهدات اداری و… که از طرف دانشگاه‌ها و سازمان‌های مربوطه، درخواست‌ صدور‌ اجرائیه‌ می‌گردد، اقدامات اجرایی نسبت به‌ اجرائیه‌ صادره‌ از دفتار اسناد رسمی تنظیم‌کننده سند، در اداره پنجم اجراء صورت می‌گیرد که پس از تعیین کلاسه در اداره کل اجراء، برای‌ تشکیل پرونده‌ به‌ ادره پنجم ارسال و پس از آن عملیات اجرایی‌ مربوطه‌، آغاز و تعقیب می‌گردد.